2021 s. sentâbr ayınıñ 22-sindeki oturışta Ukraina Nazirler Kabineti kerekli qararnı tasdıqlap, qırımtatar halqınıñ Meclisinen kelişken Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri nazirliginiñ latin urufatı esasındaki qırımtatar elifbesine dair tekfilini destekledi.
Qarar, Ukraina Nazirler Kabinetiniñ 2021 s. aprel ayınıñ 7-sindeki № 296-р «Qırımtatar tiliniñ inkişaf kontseptsiyasını tasdıqlama aqqında» emrini esapqa alıp, Ukraina Prezidentiniñ 2021 s. fevral ayınıñ 26-sındaki emriniñ 5 maddesiniñ № 78 «Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar şeeriniñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ deokupatsiyası ve reintegratsiyasına dair bazı tedbirler aqqında» 2 punktını kerçekleştirmek içün tasdıqlandı.
Bundan ğayrı, Ükümetni qararında 2025 s. sentâbr ayınıñ 1-ine qadar qırımtatat tilindeki oqutuv ceryanınıñ latin urufarına keçirilmesi esapqa alınmaqtadır.
«Latin urufatını tasdıqlama, bu senede endi ekinci temel qarar, Ukrainanıñ tamır halqları aqqında qanunınen aynı seviyededir. Qırımtatar halqı onı 30 sene bekley edi. Bu, sistema işiniñ parçasıdır. 2021 s. arpel ayında Reintegratsiya nazirliginiñ teşebbüsinen Ükümet, Qırımtatar tiliniñ imkişaf kontseptsiyasını tasdıqladı. Latin urufatına keçüv, onı yerine ketirüv çerçibesindeki strategik adımlardan biridir. Tilşınaslar, muallim-ameliyatçılar, metinlerniñ müellifleri, ustalar kibi mütehassıslarnen pek çoq mesleat keçirildi. Vaqtınca işğal etilgen Qırımda bulunğan insanlarımıznıñ latin urufatına keçüvni razı olması pek müimdir. Yañı etap başlanmaqtadır - yaratılğan imkânlar ömürge keçirmek kerek. Medeniyet, media, tasil kibi farqlı saalardaki muayyen leyhalar vastasınen », - dep Ukraina Vitse-baş naziri - Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri naziri Oleksiy Reznikov ayttı.
Tasdıqlanğan elifbe 31 ariften ibarettir. O, 1991-1993 ss. Qırımtatar halqınıñ Qurultayınıñ qararlarında esaslanmaqtadır.
«Bugünden qırımtatar tili, 1991 senesinden soñ ya da şimdi latin urufatına keçken başqa türk tillerinen daa büyük bir uyğunlıqnen inkişaf etecektir. Pek müim ki, bu, Ukraina içün bizim strategik ortaqlarımız olğan türk devletlerinen işbirlikke dair ilâve imkânlar yaratmaqta. Türkiyege, Azerbaycanğa, Qazahistan ve Özbekistanğa seyaatlar ve iş ziyaretleri vaqtında Qırımtatar tilini azğariy yaşayış seviyede bilgen er bir ukrain bile özüni daa emin duyacaq», - dep Oleksiy Reznikov qayd etti.
Vesaiqanıñ leyhası Ukraina MİAnıñ A.Y. Qırımlı adına Şarqşınaslıq institutınıñ, Ukraina MİAnıñ O.O. Potebni adına Tilşınaslıq institutınıñ, T.G. Şevçenko adına Kıyıv Milliy universitetiniñ Filologiya institutınıñ, B.İ. Vernadskıy adına Tavriya milliy universitetiniñ mütehassıslarınen kelişti.
«Reintegratsiya nazirligi, öz vazifeleri çerçivesinde qırımtatr tiline yardım etüvge dair bir qaç ameliy adımnı endi yerine ketirdi. Bu sene ilk kere devlet bücetinden paranı «Lâle» qırımtatar bala telekanalı aldı. Balalarnıñ tilni ögrenme imkânlarını yaratmaq, bizim içün prioritettir, çünki tilniñ kelecegi bunen bağlıdır. Daa ilk kere qırımtatar Vikipediyasını inkişaf etüvge dair marafonı keçirildi. Raqamiy platformalarğa ve elektron mediağa integratsiya, zemaneviy dünyada semereli kommunikatsiya vastası olaraq tilniñ inkişaf etelmeycegi daa bir müim yöneliştir», - Vitse-baş nazir dep bildirdi.
Aynı zamanda Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri naziriniñ muavini İgor Yaremenko qayd etti ki, şimdi 2022-2032 ss. Qırımtatar tiliniñ inkişaf strategiyası ve onı kerçekleştirmek içün tedbirler planı üzerinde çalışmalar bitirilmektedir. Maqsat, teşebbüsçilerinden biri Ukrainanıñ olğanı, Birleşken Milletler Teşkilâtınıñ Baş Assambleyasınıñ № 74/396 Rezolütsiyasında qayd etilgen Tamır halqlarınıñ tilleriniñ halqara onyıllığı çerçivesinde devlet akimiyet organlarınıñ, yerli özidare organlarınıñ, Qırımtatar halqınıñ Meclisiniñ, akademik cemiyetniñ, müallimler ve cemaatnıñ sinergiyasını temin etmektir.
«Strategiya çerçivesinde faaliyetlerniñ neticesinde vaqtınca işğal etilgen Qırımdaki vatandaşlarımız ve dünyanıñ er bir yerinde qırımtatar cemaatı yañı ders kitaplarını, luğatlarnı, oqutuv kurslarını ve ilâhre qullana bilmeli. Bu iş, Qırımnen biritilemeycek ve bloklanamaycaq bir bağdır. Tamır halqınıñ ana tilinde oqumağa zorlaştırğan rus işğal akimiyetiniñ areketleri neticesinde Qırımda Qırımtatar tiliniñ vaziyeti yaramaylaştırmaqtadır. UNESCOnıñ kriteriylerine köre, Qırımtatar tili kritik telüke astındadır. Strategiyanı yerine ketirüv, tilni qorçalamağa ve telükesiz işlemesi ve inkişaf etmesi içün imkânlarnı yartamağa yardım etecektir», - Yaremenko dep qayd etti.